Jak zmieniać kulturę edukacji? Powiedzmy od razu, że zmiana struktury ustroju szkolnego nic tu nie zmieni, podobnie jak zmiany programowe. To, co nas blokuje, to między innymi głęboko zakorzeniony i odtwarzany we wszelkich możliwych konfiguracjach brak zaufania do kompetencji: intelektualnych kompetencji uczniów, merytorycznych kompetencji nauczycieli, wychowawczych i organizacyjnych kompetencji rodziców.

Chodzenie do złej szkoły szkodzi: dzieci zamiast nabierać nawyku intelektualnej biegłości, stają się intelektualnie bierne, a demokracja tworzona przez niekrytycznych obywateli staje się coraz bardziej niewydolna.

Jak to zwykle bywa, sedno sprawy leży gdzie indziej niż każe nam myśleć publiczna o niej dyskusja. W kontekście „Naszego Elementarza” warto powiedzieć o dwóch ważnych, ale dotąd pomijanych okolicznościach: o funkcji podręcznika i jego wartości merytorycznej.

Wyniki testów PISA nie dotyczą efektów długofalowych ani wychowawczych, nie mówiąc już o kulturze edukacyjnej czy strukturalnych napięciach systemu oświaty.