Patriarchat to żywotna bestia, a pogląd, że „miejsce kobiety jest w kuchni”, wcale nie uchodzi dziś za ekstrawagancki czy – mówiąc precyzyjniej: łajdacki. Stąd tym bardziej musimy dziś wracać pamięcią do Nawojki. Być może była legendą – a może kimś/czymś znacznie większym – archetypem emancypacji, społeczną intuicją o głębokiej niesprawiedliwości patriarchatu.

Wybory prezydenckie i parlamentarne to jedna z najbardziej interesujących okazji, by przyjrzeć się przemianom polskiej realności i społecznego imaginarium. To proces, który w swojej podstawowej warstwie dotyczy wyboru ściśle określonego kandydata/ugrupowania/opcji politycznej. Proste stwierdzenia: „głosuję na PiS”, „głosuję na Platformę”, „oddam głos na Razem”, „nie chodzę na wybory” są deklaracją...

„Po dwakroć niepokorni” stanowi lekturę obowiązkową nie tylko dla ludzi sympatyzujących z ideami „katolewicy” i lewicy niepodległościowej. Ta książka to solidna dawka wiedzy, antidotum na antylewicowe resentymenty centroprawicy i uproszczone narracje lewicy, stanowiące na ogół swoistą mieszaninę „antyhistoryczności w imię nowoczesności” i odpryski post-PRL-owskich poglądów na dzieje socjalizmu/komunizmu.

"Romaszewscy. Autobiografia" to nie tylko zapis pamięci indywidualnej bohaterów. Książka obejmuje swoim zasięgiem także znaczną część współczesnej historii Polski i dzieje polskości.

Jeśli III Rzeczpospolita ma swój mord założycielski, to jest on nie tyle jednorazowym wydarzeniem, co rozłożonym w czasie zabijaniem „Solidarności”.

Ukraińskie społeczeństwo jest o wiele bardziej aktywne obywatelsko niż nasze. Młodzi Ukraińcy są o wiele bardziej zainteresowani światem, życiem publicznym, politycznym, niż młodzi Polacy.

Paradokumentalna opowieść o ludziach dotkniętych chorobą i zrujnowanych miejscach. O Polsce najcichszej, niemedialnej, zamkniętej w sobie, odseparowanej od świata.

Na przekór rozmiarom ludobójstwa opowieść chasydzka wierzy, że istnieje droga wyjścia z obozowego piekła, że nie jest jedyną rzeczywistością droga doń prowadząca.

Jesteśmy Wschodnioeuropejczykami, na dobre i złe. Żyjemy trochę z duszą na ramieniu, trochę przekonując samych siebie, że wszystko już będzie dobrze. I wierzymy, że nie jesteśmy gorsi od Zachodu.

  W dniach 18-20 października odbędzie się w Łodzi IX Festiwal Obywatela. To ogólnopolska impreza samokształceniowo-integracyjna dla współtwórców i sympatyków Kwartalnika „Nowy Obywatel” oraz wszystkich zainteresowanych tematyką społeczną. Wiodącym tematem tegorocznej edycji Festiwalu będą różne formy obywatelskiego oporu w sferach takich jak praca, edukacja, ochrona zdrowia, bezpieczeństwo socjalne czy polityka...

  Nocą słyszę rwącą rzekę. Szczególnie wyraźnie, gdy wcześniej nad Tatrami i okolicą przeszła burza. To Białka, choć jak powiedziała mi starsza kobieta ze słowackiej chaty, wcześniej nazywano ją w tych stronach „Polską Wodą” – wyznaczała granicę między wsiami osiedlonymi przez Słowaków i Polaków. W okolicy można jeszcze trafić na znaki graniczne bodajże z 1867 roku: podobno wyznaczały...

To poczucie – unaocznienia i obcości jednocześnie. Poczucie odnalezienia jeszcze jednego skrawka (własnej/ojczystej/peryferyjnej/chrześcijańskiej) tożsamości i świadomość kruchości tego odkrycia.

Zarówno artykuły stanowiące wprowadzenie do zagadnienia, jak i teksty źródłowe, zdecydowanie poszerzają horyzonty i dają asumpt do solidnej refleksji nad polską tożsamością, jej kondycją, meandrami i wielonurtowością ojczystej myśli i dziedziny rozumienia polskości. W skrócie, bardzo subiektywnie: to najlepszy numer „Pressji” od czasów „czerwonej teki” poświęconej lewicy.

Domu nie ma. Jest cierpienie. Bezdomny mężczyzna. Wygnana kobieta. Dziecko w zamarzającym rynsztoku. Dziewczynka z zapałkami. Ofiara. Nędza. Biel. Bezradność. Bezbronność. Niesprawiedliwość chłodu i opuszczenia. Ludzkie życie, które nie zaznało tutaj zmiłowania. A ta biel jest staro-wieczna, może starsza niż grzech Adama.

„Z deszczu pod rynnę. Meandry polskiej prywatyzacji” prof. Jacka Tittenbruna to książka solidnie przemilczana przez polityczny i medialny establishment III RP. Bardzo rzadko wspominana jest także przez tych, co dużo krzyczą o złodziejskiej prywatyzacji, uwłaszczeniu nomenklatury, a w pakiecie dodają także żydowskie spiski.

Język (pro)katolickiej elity, owych konserwatywnych liberałów, stał się językiem skrajnie indywidualistycznym (własna odpowiedzialność, własny los, własna rodzina) – nawet gdy skrywał klasowe i kastowe interesy. Kościół, owszem, dawał i daje poczucie wspólnoty, ale już bez nawiązywania do godności „ludzi świata pracy”.

Polityki nie robią dziś ani Marek Jurek, ani Ryszard Bugaj, którzy potrafią skreślić parę przyzwoitych myśli w coś więcej niż partyjna agitka. I jeśli nawet są gdzieś ci wszyscy potomkowie Ignacego Rzeckiego, to chyba większość z nich ma poczucie niepowetowanej klęski.

Wszystko to ostatecznie jest dość dziwne, a może i dla kogoś dziwaczne. Kościół to dla mnie kwestia wiary, zbawienia lub potępienia, lewicowość – to zestaw przekonań społecznych, istotnych w życiu publicznym. Staram się być w tym niesprzeczny, bardzo uważny i samokrytyczny. Ale – na diamat i histmat razem wzięte! – bardzo też boję się nudy.

Stare bilety bardzo dobrze służą za zakładki książek. A czasem trafiają między ich stronice – z punktu widzenia niepamięci – zupełnie przypadkowo. Zajrzałem kilka dni temu do książki Krzysztofa Gajdy „Poza państwowym monopolem – Jan Krzysztof Kelus”, a tam, na stronie sześćdziesiątej ósmej, bilet z Łodzi Fabrycznej do Skierniewic

Z okładki najnowszej teki „Pressji” wygląda pokiereszowany Mickiewicz. Mija mnie wzrokiem, jakby kogoś wypatrywał. Skąd? Ze wschodu? Z zachodu? Z przeszłości, przyszłości? Usta złożone w gorzkim grymasie, wielkie cienie wokół oczu. Karykaturalny portret nagrobny. Gdzie to, Cieniu, spoglądasz?   Tu ostrzeżenie dla Czytelników. Z mesjanizmem jestem na bakier. Ale cóż, układy towarzysko-środowiskowe zobowiązują, jak Polska...

Kiedy dla mojej wioski zaczęła się wielka historia? Wraz z powolnym kryzysem, a później upadkiem Państwowego Gospodarstwa Rolnego Manieczki. Był to tak zwany wzorcowy PGR: wizytował go Chruszczow, gdy w Polsce Ludowej zaczęto, wzorem Rosji Radzieckiej, uprawiać kukurydzę. Zamknięto go w roku 1992.

Wykorzenienie – brzmi tak mądrze. A może po polsku, w języku ludzi, którzy przez ostatnie stulecia nie mogą własnego państwowego i narodowego bytu sklecić w sensowną całość, lepiej mówić właśnie o prowizorce? Życie na niby, na chwilę, byle-do-jutra, życie, które jakoś-to-będzie: fizycznie, psychicznie, moralnie, duchowo. Piekło to inni? Piekło to prowizorka.