Uczniowie i uczennice selekcyjnych szkół, którym wydaje się, że sami zapracowali na swój edukacyjny sukces, mylą się i można przynajmniej próbować im to uświadomić. Szkoła, w której naprawdę nikomu nic by nie zawdzięczali, byłaby bardzo ponurym miejscem.

Pełzająca prywatyzacja polskiej szkoły nie jest efektem spisku konserwatywnego ministerstwa ani liberalnych rodziców, lecz konsekwencją chronicznego niedoinwestowania edukacji. Tymczasem publiczna szkoła powinna być miejscem, w którym spotykają się dzieci z różnych środowisk.

Grupa autorów i autorek związanych z „pismem na rzecz ortodoksji” legitymizuje teologicznie politykę migracyjną rządzącej prawicy, a zarazem próbuje unieważnić inne chrześcijańskie opowieści o „obcym”, sprowadzając je do „moralnego oburzenia”.

Chodzi o to, żebyśmy nie popierali łamania prawa migrantów do wystąpienia o azyl w naszym kraju ani tym bardziej ich prawa do niezamarznięcia w lesie. W przeciwnym razie pozwalamy na to, żeby nasze standardy polityczne, moralne, a nawet religijne dyktował Alaksandr Łukaszenka.

Znaczną część przemocy, którą stosujemy i której doświadczamy, da się wytłumaczyć kształtem instytucji, w które jesteśmy uwikłani. Tropimy ślady przemocy strukturalnej i projektujemy alternatywne instytucje, wierząc w to, że możliwy jest inny rynek i inny Kościół.

Rankingi są samonakręcającym się mechanizmem, który pogłębia myślenie o edukacji w kategoriach rynkowych, który wpędza nauczycieli i nauczycielki oraz ich uczniów i uczennice w (auto)destrukcyjny wyścig i który ktoś w końcu powinien zatrzymać.

Fiński program nauczania nie dyktuje nauczycielom metod ani nawet treści nauczania. Wskazuje pewne cele, do których nauczyciele powinni prowadzić swoich uczniów, ale jaką drogą będą ich prowadzić – to zależy od nich.

Nie ma żadnej symetrii pomiędzy większościową grupą wyznaniową i potężną instytucją religijną, które na dodatek korzystają ze szczególnej ochrony władz państwowych, a dyskryminowaną mniejszością seksualną.

Pamiętam szok kulturowy, który chłopcy ze szkoły społecznej przeżyli na widok chłopców z technikum, a chłopcy z technikum na widok chłopców ze szkoły społecznej. Pamiętam także obustronną agresję. Trudno nie lękać się inności, jeśli na co dzień nie ma się z nią z do czynienia.

Sytuacja wciąż wymaga od nas czegoś więcej. Cokolwiek byśmy robili, wszystko jest za mało. Doświadczenie pracy w polskiej szkole jest doświadczeniem samotności.

Gdybym miał wskazać pojęcie, którego akcje w polsko-katolickiej debacie publicznej będą systematycznie rosnąć, postawiłbym na „przemoc symboliczną”.

Fetyszyzacja rankingów szkół prowadzi do tego, że próg selekcji przesuwa się z liceów na podstawówki, a sukces edukacyjny zostaje coraz silniej powiązany z zasobami, którymi dysponują rodzice.

Gdyby szkoła zupełnie straciła z oczu kwestię nierówności, to zaczęłaby niepostrzeżenie przekształcać porządek klasowy w porządek kastowy.

Mam dosyć sytuacji, w której co bardziej zaangażowani spośród polskich katolików i katoliczek chodzą wokół Was na palcach, głowiąc się nad tym, jak by tu do Was napisać, żebyście tylko nie poczuli się urażeni. Naprawdę nie o Was w tym wszystkim chodzi.

Z teologicznego punktu widzenia chodzi o budowanie „struktur łaski”, które kształtowałyby pewne postawy i wspierały pewne decyzje. Uchwalanie restrykcyjnego prawa aborcyjnego, paradoksalnie, może być przykładaniem ręki do budowy „struktur grzechu”.

Chociaż teologia wyzwolenia zrodziła się z etycznego oburzenia wobec skandalu ubóstwa, to jej zasadniczym celem jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o charakterze głęboko teologicznym: jak można mówić o Bogu w sytuacji, w której nędza i ucisk dotykają tak wielu ludzi?

Żyjemy w społeczeństwie, w którym bardzo trudno przyznawać się do słabości. Szkoła powinna być wspólnotą, to znaczy miejscem, w którym ludzie czują się dość pewnie, żeby prosić o pomoc. W końcu każdy z nas potrzebuje innych, żeby przetrwać.

Katolickość uczestników Marszu Niepodległości jest właściwie na opak: nie aspiruje do powszechności (co mógłby sugerować grecki przymiotnik katholikos), lecz wyklucza wszelką – kulturową, polityczną czy religijną – odmienność.

Przyszło do nas dwóch panów spod Mostu Świętokrzyskiego. Jeden z nich nie chciał zostać. „Bo ja mam wszy” – powtarzał. Bardzo się bał i wstydził. Jedyne, co mogłam zrobić, to po prostu stanąć koło niego i go przytulić.

Prawicowi narratorzy społecznej wyobraźni wyspecjalizowali się w przechwytywaniu klasowego gniewu. Rozgrywają go na polu tożsamościowym, na którym człowieka o odmiennych interesach ekonomicznych zastąpił kulturowy „inny”.

Kuroń pragnął, by lewica na powrót stała się „wielką herezją”, która zmobilizuje drzemiące w Kościele siły odnowy do rozbicia istniejących w nim struktur grzechu.

Jeśli podstawić pewnej kategorii ludzi drabinę ułatwiającą wdrapywanie się na wyższe szczeble społeczne, a innym jej odmówić, wysokie jest prawdopodobieństwo iż ci, którzy się po niej wdrapali, będą najgłośniej domagać się wycofania jej z obiegu.

Logika uzasadniająca planowaną reformę edukacji jest tak dalece sprzeczna z socjalną orientacją polityki PiS, że nie da się jej uznać za przemyślaną. Widać tu bowiem wyraźnie troskę o jakość kształcenia elitarnego, a nie o szanse rozwojowe i życiowe osób, które stanowią większość elektoratu PiS. Innymi słowy, widzę te propozycje jako najbardziej szkodliwe właśnie dla wyborców tej partii.

Jeśli „dobra zmiana” potrzebowała od polskiego Kościoła biernej współpracy, to „lepsza zmiana” potrzebuje jego autentycznego zaangażowania w duchu solidarności społecznej.

Kościół, kierując się poczuciem sprawiedliwości, mógłby uznać pragnienie osób homoseksualnych do tworzenia wiernych i trwałych związków przyjaźni. I nie wymagać od nich na samym wstępie deklaracji abstynencji seksualnej.

Nie jest jasne, czy z katolickiej nauki społecznej można uczynić konsekwentną i spójną ideologię polityczną. Sam w taką ewentualność wątpię. Ale być może pontyfikat Franciszka zdoła nas jeszcze zaskoczyć.

Myśmy wszystko poszatkowali: jeśli wyzwolenie – to polityczne, jeśli uzdrowienie – to medyczne, jeśli zbawienie – to duchowe. Tymczasem z punktu widzenia Afrykanów są to różne części tej samej całości.

Księża-robotnicy byli przekonani, że nie tylko klasa robotnicza potrzebuje Kościoła, ale i Kościół potrzebuje klasy robotniczej. Z czasem zrozumieli, że nie chodzi jedynie o zaangażowanie na rzecz robotników. Chodzi o zaangażowanie wraz z nimi i poprzez nich.

Nie traktujmy postu jako czasu przeznaczonego przede wszystkim na bycie samemu ze sobą. Ma on służyć odbudowywaniu nadwyrężonych przez egoizm relacji międzyludzkich. Udzielamy innym tego, czego odmawiamy sobie.

Reindustrializacja jest wizją przemysłu, w którym nie ma odpadu. Nie ma go nie tylko jako materii, ale też jako części społeczeństwa – jako ludzi–odpadów.

Praktyka zbiorowego zarządzania zasobami pozwala ich użytkownikom otrzymywać łączne korzyści większe niż te, które otrzymywaliby działając niezależnie od siebie. Zarazem tworzy ona sytuację współzależności, w której kształtują się relacje bardzo odmienne od rynkowych transakcji.

Poglądy księdza Stryczka w ten przynajmniej sposób przekładają się na funkcjonowanie Szlachetnej Paczki, że – co deklaruje on wprost – pomocą objęci zostają wyłącznie „dobrzy” biedni.

„Bóg jest sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze” – głosi katechizmowa prawda wiary. Cóż jednak, jeśli nie staniemy przed Jego obliczem sami, z bagażem naszego prywatnego dobra i zła, lecz wspólnie z ludźmi, z którymi przychodziło nam być razem w życiu?

Dla środowiska Magazynu Kontakt teologia wyzwolenia stanowi oczywisty punkt odniesienia. Łączy ona krytykę społeczną z praktyką życia, a w centrum życia chrześcijańskiego stawia ubogich z ich wielowymiarowym wykluczeniem. Nie zachęca do tego, by litościwie im pomagać, lecz by być pośród nich, dostarczając im narzędzi, dzięki którym mogą być aktorami, a nie widzami procesu swojego wyzwolenia. Kładzie wreszcie nacisk na to,...

Przesłanie szabatu przypomina nam o tym, że nie jesteśmy tutaj po to, aby pracować i się bogacić. Jesteśmy tutaj po to, aby być. Być ludźmi dobrymi, a niekoniecznie ludźmi sukcesu. Tworzyć dobrą gospodarkę, a niekoniecznie gospodarkę, która szybko się rozwija.

Wbrew fantazjom Sławomira Cenckiewicza, u podstaw przemiany duchowej Oscara Romero nie stała bynajmniej fascynacja marksistowską doktryną walki klas, lecz fakt spostrzeżenia przez niego nędzy, prześladowań i innych form niesprawiedliwości, będących powszednim doświadczeniem znacznej części populacji Salwadoru. Dodatkowy impuls pochodził z lektury dokumentów konferencji w Medellín, na której biskupi kontynentu dokonali przekładu nauczania Soboru...

Publikujemy w dwutygodniku ułożony alfabetycznie zarys programu europejskiej teologii wyzwolenia, który pierwotnie ukazał się się w 24. numerze magazynu „Kontakt” zatytułowanym „Pols-kość niezgody”.

Czy agendy Kościoła katolickiego mogą w sprawach społecznych mówić językiem innym niż nazbyt konkretny język działaczy dobroczynnych i nazbyt abstrakcyjny język akademickich teologów? Mogą. Ideałem byłaby próba dokonania syntezy obydwu języków: teologiczno-moralnego i społeczno-ekonomicznego.

To może być bardzo wzbogacające wewnętrznie, jeśli nie będę kupował produktów firm, które korzystają z nielegalnie wyciętego, krwawego drewna. Ale do rozmontowania struktur wyzysku nie wystarczą moralne decyzje jednostek.

Jacek Kuroń pozostał tym, kim był już w latach siedemdziesiątych: praktykującym duchowość lewicy chrześcijaninem bez Boga.

Nie chodzi o „przyklepywanie wszystkiego” i rozgrzeszanie lekką ręką złamanych obietnic i wyrządzonych krzywd, lecz o branie poprawki na ludzką słabość – tę wobec pokus, ale i tę wobec struktur.

Jeśli ktoś nie jest dziś obiektem zainteresowania gry rynkowej, to się nie liczy. Po prostu go nie ma.

Podobnie jak przykazanie „nie zabijaj” ustala jasne granice dla zabezpieczenia wartości ludzkiego życia, dzisiaj musimy powiedzieć: „nie” dla ekonomii wykluczenia i nierówności społecznej. Ta ekonomia zabija.

Państwo kradnie, a beneficjenci świadczeń społecznych to darmozjady. Prosty problem, prosta recepta: obniżyć podatki, zlikwidować prawo pracy i sprowadzić państwo do roli nocnego stróża.

Jeśli uważacie, że najlepszym sposobem na realizowanie preferencyjnej opcji na rzecz ubogich jest preferencyjna opcja na rzecz przedsiębiorców, to wasza sprawa. Ale na litość Boską, nie mieszajcie w swój klasowy egoizm Kościoła.

Jezus Chrystus nie jest apolityczny. Jego życie, śmierć i Zmartwychwstanie były zamysłem, polityką i programem dla człowieka.

Nie jest winą papieża, że polski Kościół instytucjonalny w dużej części tkwi jeszcze w klimacie subpolarnym. Jeżdżenie po wszystkich biskupach jak po łysych kobyłach jest jednak nieuczciwym i mało strategicznym posunięciem w dążeniu do ocieplenia klimatu. Poziom kościelnej apologii zależy także od poziomu antykościelnej polemiki.

Przebaczenie jest fundamentem relacji międzyludzkich. W życiu codziennym stale musimy sobie nawzajem coś przebaczać, jeśli dziś ja tobie, to jutro ty mnie. Przebaczenie jest warunkiem tego, żeby móc iść dalej - mówi Krzysztof Jedliński.

Łamiąc się opłatkiem, próbowałem wydusić z siebie coś, w co choć trochę bym wierzył. Że nie będą samotni. Że będą szczęśliwi. Że Bóg o nich pamięta.

Mógłbym powiedzieć, że na lewicę przywiodła mnie nie lektura Marksa, lecz Ewangelii. Krzywię się jednak, ilekroć wspominam Emmanuela Mouniera, który umarł w jednej ręce trzymając Biblię, w drugiej zaś tom „Kapitału”.

Biskup jeżdżący metrem to nie tylko człowiek, który nie posiada limuzyny wartej kilkaset tysięcy złotych (i który przeto może wydać te pieniądze na inne cele). To również człowiek, którego można spotkać w drodze do pracy, którego można dotknąć, z którym można porozmawiać.

Nie sądzę, by rację mieli ci, którzy wieszczą środowisku zgromadzonemu wokół o. Rydzyka krótki żywot. Problemem jest bowiem nie tyle sam redemptorysta, ile skala społecznego zapotrzebowania na proponowane przez niego „zastępcze formy satysfakcji i solidarności”.

Chrześcijanie, a już na pewno katolicy, doskonale radzą sobie w sytuacjach kryzysowych. Kiedy jednak wreszcie ubłagają Pana Boga, by nastał pokój, to dopiero zaczyna się ambaras. Jako Kościół nie mamy żadnej pozytywnej propozycji dla człowieka, który żyje w bezpiecznym świecie - mówi ojciec Wacław Oszajca SJ.

Zdążyliśmy przyzwyczaić się do faktu, że przydatność zakładów penitencjarnych w zwalczaniu przyczyn przestępczości jest znikoma. Mimo to – co i rusz wynosimy do władzy polityków głoszących hasła w rodzaju „zero tolerancji”, którzy obiecują uczynić nasze ulice bezpieczniejszymi poprzez wymiecenie elementu przestępczego „tam, gdzie jego miejsce”. W jakim celu to robimy?

Modlitwa, która służy manifestowaniu indywidualnej pobożności, niewiele ma wspólnego z ubóstwem duchowym, podobnie jak post w imię osobistej nieskazitelności i jałmużna intensyfikująca podporządkowanie jednego człowieka drugiemu stanowią tylko karykatury ubóstwa i solidarności.

„Kiedy biały człowiek przyszedł do naszego kraju, w swoich rękach miał Biblię, my zaś mieliśmy ziemię. Biały człowiek powiedział: «Módlmy się!». Zamknęliśmy oczy. Kiedy je otworzyliśmy, okazało się, że teraz to on ma ziemię, a my mamy Biblię”.

Teologia wyzwolenia nie kojarzy się Polakom najlepiej. W naszej części Europy szczególny niepokój budzą jej związki z rewolucyjnym marksizmem. Ile prawdy jest w podaniach o księżach z karabinami na ramionach? Czy teologia wyzwolenia wciąż inspiruje latynoamerykański Kościół?

Określenia takie jak „katolik ludowy”, „homo sovieticus” czy „moherowy beret” nie należą do grupy pojęć mających na celu opisanie rzeczywistości. Stanowią one raczej konfigurację stereotypów, składających się na wizerunek „religijnego innego”.

Powinniśmy uniemożliwiać elitom ucieczkę w kierunku enklaw uprzywilejowania. Utrudniajmy budowę zamkniętych osiedli i zapobiegajmy powstawaniu bardzo selekcyjnych szkół. Nie robiąc tego, doprowadzamy do zaistnienia lawinowego rozwarstwienia społecznego.

Bóg „uzasadniony”, banalny i oczywisty nie byłby godzien naszej wiary. Tymczasem On – tajemnica ukryta w wieloznaczności świata – pozwala nam wybrać, czy w niego wierzymy, czy nie.

Ojcowie Soborowi nie nawołują jedynie do pełnienia uczynków miłosierdzia, ale i do wspierania przemian struktur społecznych i ekonomicznych. Parafrazując Victora Hugo, Kościołowi nie idzie tylko o to, by wspomagać ubogich, lecz przede wszystkim, by ubóstwa nie było (drugie, rzecz jasna, nie wyklucza pierwszego).

Obawiam się, że w chwili obecnej skłonni jesteśmy raczej do pozostawienia kształtu naszej rzeczywistości w rękach dotychczasowych jej projektantów, przekonanych w dobrej wierze, że there is no alternative. W tym też sensie wydaje się, że czas zrealizowania potencjału tkwiącego w dokumentach katolickiej doktryny społecznej musi dopiero nadejść.

To zrozumiałe, że chcemy zaoszczędzić rodzinie związanych z pogrzebem formalności i nie obciążać jej niebagatelnymi kosztami pochówku. W czym zatem problem? Może być, że w niczym. Coś jednak nie pozwala przejść obok wzmiankowanych spotów obojętnie. W obydwu bowiem, obok jak najbardziej racjonalnego zalecenia, sprytnie przemycony został emocjonalny szantaż: jeśli nie wykupisz ubezpieczenia, to będzie znaczyło, że nie...

Czy w twoich uszach, ateisto, brzmi to jak frazes żywcem wyjęty z jednego spośród tysięcy kazań, które co niedzielę – nawet w środku zimy – sącząc się z kościelnych głośników, mącą senną ciszę twojego przedpołudnia? Jeśli tak, to musisz wiedzieć, że się z tobą zgadzam.

Od dłuższego już czasu, w ogniu uniwersyteckich debat, prasowych polemik i kuchennych dyskusji, zwykliśmy ze zblazowanymi minami konstatować nieaktualność światopoglądowego podziału na lewicę i prawicę. Ma ona być znakiem naszych czasów, co zdaniem wielu świadczy o dojrzałości zachodniej demokracji. Mówi się, że demokracja ta wyszła poza tradycyjne podziały i rozsadziła kategorie, przy pomocy których opisywano...

Nade wszystko jest jednak przyzwoitość Bartoszewskiego wysiłkiem myślenia przeciwko samemu sobie: „Czy naprawdę uczyniłem wystarczająco dużo? A jeśli mogłem uratować jeszcze jednego albo dwóch ludzi, i tego nie zrobiłem?”. Bolesne to pytania, lecz my także winniśmy je powtarzać. Winniśmy je powtarzać na przekór pokojowi swoich sumień i pomimo usypiających naszą czujność przemian, do których doszło w ciągu dwóch ostatnich dekad.

Od dłuższego czasu zmagam się z poglądem wyrażonym przez Maćka Onyszkiewicza w tekście „Módl się za nami grzecznymi”. Z jednej strony żywię głęboką awersję do wszelkich wychowawczych rozwiązań, które zatrącają „kultem posłuszeństwa”. Z drugiej naiwnymi zaczęły mi się wydawać zwulgaryzowane wersje teorii humanistycznych, na gruncie których rola wychowawcy ogranicza się w zasadzie do tworzenia warunków...

Dziwna to rzecz, że przewodniczący KEP „nie mogąc milczeć” w sprawie aborcji i wspierając konkretne projekty ustaw ją regulujących (a w zasadzie: jej zakazujących), w przypadku kary śmierci „nie chce wchodzić na forum polityczne”, podkreślając, że dla niego ważna jest moralność.

W swojej artystycznej kreacji Nergal nie kieruje się logiką antychrześcijańską, lecz logiką massmediów, którą skądinąd można by określić mianem „antychrześcijańskiej”, lecz w zupełnie innym znaczeniu tego słowa. Polega ona na ubóstwieniu tego, co dobrze się sprzedaje, z pominięciem wszelkich ewentualnych aksjologicznych niedostatków.

Jako że wciąż jeszcze jesteśmy ludźmi młodymi i gniewnymi, od czasu do czasu zdarza nam się formułować wątpliwości odnośnie niektórych aspektów moralnego nauczania naszego Kościoła, jak również pewnych sposobów jego obecności w świecie. Narażamy się wówczas na zarzut, że postępując w ten sposób, zachowujemy się nie jak mieszkańcy Domu Bożego, lecz jak przypadkowi goście, którym uczta Pańska pomyliła się...

Tym, co przeraża w wypowiedziach części katolików, jest brak zainteresowania skutkami ewentualnego zaostrzenia ustawy aborcyjnej. Można odnieść wrażenie, że najbardziej zależy im na wprowadzeniu samego zakazu aborcji, niezależnie od tego, czy będzie respektowany, czy też nie.