Publikujemy list otwarty do Konferencji Episkopatu Polski podpisany przez katolików z Polski i innych krajów. Sygnatariusze listu wyrażają zaniepokojenie inicjatywami, wspieranymi przez polskich biskupów, aby ograniczyć polskie prawo poprzez kryminalizację każdego przypadku aborcji. Jednocześnie szanują stanowisko Kościoła, który sprzeciwia się aborcji. Całkowite jej zakazanie nie stanowi jednak według sygnatariuszy właściwego rozwiązania. List nie jest głosem redakcji, jego publikacja ma stanowić zachętę do podjęcia dialogu i refleksji na temat proponowanych zmian.
***
LIST OTWARTY OD ZATROSKANYCH KATOLIKÓW DO KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI
My, niżej podpisani, jesteśmy katolikami szanującymi moralne stanowisko Kościoła, które sprzeciwia się aborcji. Piszemy do Was, Ekscelencje, prosząc o zaangażowanie się w dialog i refleksję nad potencjalnymi skutkami penalizacji aborcji w Polsce.
Podtrzymujemy zasadę świętości każdego życia ludzkiego, w tym prawo do życia kobiet oraz ich nienarodzonych dzieci. Jednak dostrzegamy również sytuacje, w których niekiedy kobiety i młode dziewczęta stają w obliczu konieczności podjęcia bolesnych decyzji co do kontynuowania lub przerwania ciąży będącej konsekwencją aktu przemocy seksualnej, stanowiącej poważne zagrożenie dla ich własnego życia lub takiej, z której urodziłoby się dziecko z głębokimi upośledzeniami albo nieuleczalnie chore i umierające. Podczas gdy darzymy szacunkiem osoby, które decydują się na kontynuację takiej ciąży, nie uważamy jednak, aby tego rodzaju decyzja mogła być im narzucana poprzez wywieranie presji moralnej, a tym bardziej z mocy prawa. W naszej opinii sytuacja przymusu prawnego stanowi pogwałcenie wolności sumienia oraz godności osobistej kobiety, a ponadto jest sprzeczna z tradycyjnym w katolicyzmie rozróżnieniem pomiędzy moralnością a zgodnością z prawem. Prawo nie powinno być wykorzystywane dla sprawowania kontroli nad moralnym wymiarem życia człowieka, wyjąwszy sytuacje, w których postępowanie owego człowieka stanowi zagrożenie dla społeczeństwa.
Ogłoszony w 1965 roku dokument Drugiego Soboru Watykańskiego pt. „Deklaracja o Wolności Religijnej” (Dignitatis Humanae) potwierdza prymat sumienia i prawo do korzystania zarówno z „wolności psychologicznej, jak i wolności od zewnętrznego przymusu […] również [przez tych], którzy nie wypełniają obowiązku szukania prawdy i trwania przy niej” (DH2).  Jakkolwiek dostrzegamy zawarte w dokumencie rozróżnienie pomiędzy wolnością od przymusu postępowania wbrew własnemu sumieniu (która to wolność jest bezwarunkowa) a wolnością postępowania w zgodzie z własnym sumieniem (która to wolność może zostać ograniczona, jeżeli jej egzekwowanie stanowi zagrożenie dla wspólnego dobra), niemniej jednak uważamy, że wyjątkowy charakter sytuacji konfliktowych powstających z powodu ciąży usprawiedliwia w pewnych okolicznościach przyjęcie tej zasady w jej pierwszym znaczeniu, czyli bezwarunkowej wolności od przymusu postępowania wbrew sumieniu. Ponadto odwoływanie się do autorytetu nauczania Kościoła po to, by wzywać do zmiany prawa, powoduje, iż nieistotne staje się rozróżnianie pomiędzy poszanowaniem wolności sumienia w kwestiach religii a poszanowaniem wolności sumienia w ogólniejszym znaczeniu.  Prawo stanowi o wolności wszystkich obywateli Polski, a nie wyłącznie katolików.
Rozumiemy, że polskie ustawodawstwo już obecnie ogranicza dopuszczalność aborcji do sytuacji, kiedy życie lub zdrowie kobiety byłoby zagrożone w przypadku kontynuacji ciąży, kiedy ciąża jest skutkiem takiego czynu przestępczego jak gwałt lub kazirodztwo oraz kiedy płód jest głęboko upośledzony lub cierpi na nieuleczalne schorzenie zagrażające jego życiu. Jesteśmy świadomi, że według obowiązującego w Polsce ustawodawstwa odpowiedzialności prawnej podlega personel medyczny, który przeprowadza nielegalne aborcje, a nie kobiety, które się im poddają. Wszelako budzi zaniepokojenie możliwość, że – nawet przy istniejącej ustawie – obawa przed sprawą karną powstrzyma lekarzy przed wyrażeniem zgody na dokonanie legalnych aborcji lub też ograniczy ich gotowość do przeprowadzania badań prenatalnych, które mogłyby wykazać poważne schorzenia płodu – niektóre kwalifikujące się do leczenia wewnątrzmacicznego, ale też takie, przy których obowiązujące obecnie prawo pozwala na usunięcie ciąży. Tym niemniej, pomimo tego zastrzeżenia, przyjmujemy do wiadomości, że obecne ustawodawstwo bierze częściowo pod uwagę wyrażane tu przez nas problemy, dążąc do osiągnięcia równowagi w konfliktach między wolnością sumienia a dobrem ogółu.
Rozumiemy, że Prezydium Konferencji Episkopatu Polski wydało komunikat przeznaczony do odczytania w kościołach w kraju w niedzielę 3 kwietnia, czyli dzień nazywany obecnie Niedzielą Miłosierdzia. Było to w przeddzień uroczystości Zwiastowania Pańskiego oraz Dnia Świętości Życia, których obchody zostały w tym roku przeniesione z 25 marca, aby uniknąć pokrycia się ich terminu ze świętowaniem Wielkanocy.  Jesteśmy świadomi tego, że Bóg, wybierając Maryję na matkę swego Syna, nie przeprowadził tego przez użycie siły lub przymusu, lecz przez zaproszenie i wyrażenie swojego życzenia. Maryja posiadała wolność decyzji co do poczęcia lub odmowy poczęcia dziecka. Wielu kobietom i dziewczętom nie jest dane cieszyć się taką wolnością.
Ekscelencje, stwierdzacie w Waszym komunikacie, że warunki sformułowane w ustawie antyaborcyjnej z 1993 roku nie powinny być przyjęte jako ostatecznie rozstrzygające. Apelujecie zarówno do wierzących, jak i niewierzących, aby – dla uczczenia jubileuszowego roku 1050-lecia chrztu Polski – poparli inicjatywę wprowadzenia całkowitego zakazu aborcji oraz pełnej prawnej ochrony życia nienarodzonych.  Zwracacie się również do parlamentarzystów i rządzących, aby podjęli inicjatywy ustawodawcze oraz uruchomili programy, które zapewniłyby konkretną pomoc dla rodziców dzieci chorych, niepełnosprawnych i poczętych w wyniku gwałtu. Prosicie wszystkich Polaków o modlitwę w intencji pełnej ochrony życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Komunikat Waszych Ekscelencji należy odczytywać w związku z projektem ustawy postulującej podobne kroki prawne – czyli delegalizację wszystkich aborcji – przedstawionej przez inicjatywę obywatelską pod hasłem „Stop aborcji 2016”.
Zgadzamy się, że oparty na zasadach moralnych sprzeciw wobec aborcji musi też obejmować aktywne kroki zmierzające do wspierania rodziców – w tym również samotnych matek – borykających się z trudnościami w wychowywaniu dzieci chorych, niepełnosprawnych czy poczętych w wyniku aktów gwałtu i przemocy. Jednak odnotowujemy także fakt, że wielu obywateli polskich, a między nimi wielu praktykujących katolików, wyraziło i wyraża oburzenie – łącznie z demonstracjami na znak protestu – przeciwko wszelkim posunięciom mającym na celu dalsze ograniczenie dostępu kobiet polskich do możliwości przerwania ciąży. Niektórym trudno przychodzi pogodzić swoją wiarę katolicką z tak drakońskimi posunięciami godzącymi w kobiety i dziewczęta znajdujące się często w rozpaczliwych sytuacjach. Niepokoi nas, że każdej kobiecie starającej się o przerwanie ciąży oraz wszystkim osobom umożliwiającym jej dokonanie tego zabiegu może grozić ewentualna kara pozbawienia wolności na okres od trzech miesięcy do pięciu lat. W ten sposób kobiety będące być może ofiarami przemocy lub takie, które w głęboko tragicznych okolicznościach podjęły rozpaczliwą decyzję usunięcia ciąży, zostałyby sprowadzone do kategorii przestępczyń. To podejście wydaje się sprzeniewierzeniem wobec apelu o miłosierdzie i współczucie, które to cechy – jak o tym nieustannie przypomina papież Franciszek – muszą znajdować się w samym sercu Ewangelii Dobrej Nowiny.
Doceniamy złożoność wyzwań etycznych towarzyszących każdemu zamierzonemu działaniu aborcyjnemu. Tym niemniej uważamy także, że nasza katolicka wiara wzywa nas do pochylenia się z uwagą nad cierpieniem w każdej jego postaci oraz do odpowiadania na nie w duchu ufności w Boskie miłosierdzie, wybaczenie i współczucie zawsze wtedy, kiedy stajemy przed głębokimi dylematami moralnymi, dla których nie ma jednoznacznych rozwiązań. Jesteśmy przekonani, że w sytuacjach, kiedy usunięcie ciąży zostaje uznane za konieczne – czyli takich, jakie są obecnie dopuszczalne w polskim ustawodawstwie – konieczna jest dostępność wczesnej, bezpiecznej i legalnej aborcji. Jej delegalizacja nie ratuje życia nienarodzonych dzieci. Za to zabija kobiety, które wolą raczej narazić się na śmierć, niż donosić niechcianą ciążę.
Nadmieńmy jeszcze na koniec, iż istnieje wiele dowodów na to, że najlepszym sposobem zapobiegania aborcjom jest poszanowanie ludzkiej godności i wolności sumienia kobiet w kwestiach dotyczących ich decyzji reprodukcyjnych, a to poprzez zagwarantowanie im dostępu do skutecznych metod kontroli urodzeń. Odmawianie im tego dostępu oraz równoczesna penalizacja aborcji wydają się narzędziami służącymi instrumentalizacji kobiet jako organizmów rozrodczych zamiast traktowania ich jako pełnoprawnych, równych istot ludzkich stworzonych na obraz i podobieństwo Boże.
Ekscelencje, jesteśmy Wam wdzięczni za przeznaczenie czasu na przeczytanie tego listu. Wyrażamy nadzieję, że w ramach odpowiedzi stworzycie, Ekscelencje, odpowiednie forum dla dialogu między biskupami a kobietami, na których życie najbardziej wpływają skutki tego rodzaju ustaw i kampanii.
 
Podpisano:
 

1. Marta Alanis, Córdoba, Argentyna
2. Barbara Hilkert Andolsen, profesor etyki chrześcijańskiej, Fordham University, Nowy Jork, USA
3. Alicja Baranowska, urzędniczka, Bruksela, Belgia
4. Claire Ball, nauczycielka religii, Liverpool, Wielka Brytania
5. Dr Olive Barnes, świecki pracownik duszpasterski, Wielka Brytania
6. Tina Beattie, profesor studiów katolickich, University of Roehampton, Londyn, Wielka Brytania
7. Justyna Bednarek, pisarka, dziennikarka, Warszawa, Polska
8. Carol Burns, kierownik organizacji charytatywnej, Leeds, Wielka Brytania
9. Anna Cannon, tłumaczka, Reading, Wielka Brytania
10. Maureen Clarke, UK
11. Rosaline Costa, działaczka na rzecz praw człowieka, Komisja ds Sprawiedliwości i Pokoju w Bangladeszu, Dhaka, Bangladesz
12. Magdalena Ćwiklińska, pediatra, onkolog, Kraków, Polska
13. Séverine Deneulin, starszy wykładowca (Zagadnienia Rozwoju Międzynarodowego), Bath, Wielka Brytania
14. Rachel M. Denton, pustelniczka przy diecezji rzymsko-katolickiej w Nottingham, Wielka Brytania
15. Verónica Díaz Ramos, Valparaíso, Chile
16. Diane Diffley, Thame, Wielka Brytania
17. Eileen McCafferty DiFranco, magister teologii, Filadelfia, Pensylwania, USA
18. Marta Duch-Dyngosz, researcher, Kraków, Polska
19. Betty C. Dudney, Nashville, Tennessee, USA
20. Miriam Duignan, dyrektor ds rozwoju, Wijngaards Institute for Catholic Research, Londyn, Wielka Brytania
21. Marcin Dzierżanowski, dziennikarz tygodnika „Wprost”, Warszawa, Polska
22. Prof. John Eade,University of Roehampton, Londyn, Wielka Brytania
23. Ruth Fehlker, teolożka, pracownik duszpasterski, Niemcy
24. George Ferzoco, University of Bristol, Wielka Brytania
25. Zuzanna Flisowska, historyk sztuki, Warszawa, Polska
26. Siostra Madeleine Fredell OP, teolożka, Sztokholm, Szwecja
27. Tomasz Kamil Gbur, konsultant techniczny, kontrola jakości, Berlin, Niemcy
28. Mar Grandal, studia teologii pastoralnej, Instituto Superior de Pastoral Universidad Pontificia de Salamanca, Hiszpania
29. Teresa Gręziak, dyrygentka chóralna, Warszawa, Polska
30. Aleksandra Grzeszak, psycholog, Warszawa, Polska
31. Elfriede Harth, Frankfurt nad Menem, Niemcy
32. Rosa Maria Hernandez Sosa, profesor teologii, Salwador
33. Sarah Hicklin, nauczyciel prowadzący programu ESOL, Wielka Brytania
34. Gladys Via Huerta, Peru
35. Jan Jans STD, starszy docent etyki, Uniwersytet w Tilburgu, Holandia
36. Agnieszka Jedrzejko-Pires, magistrantka, tłumaczka, University of Sheffield, Wielka Brytania
37. Mary Kennan, BPhil Ed (VI) licencjat filozofii, dyplomowana nauczycielka osób niedowidzących, Liverpool, Wielka Brytania
38. Alison Kennedy, asystentka duszpasterska, muzyk, Leicester, Wielka Brytania
39. Clare Keogh, studentka nauk medycznych (terapia zajęciowa), Melbourne, Australia
40. Ursula King, profesor teologii i studiów religii (emerytowana) , University of Bristol, Wielka Brytania
41. Aleksandra Klich, redaktor naczelna „Magazynu Świątecznego”, Warszawa, Polska
42. Katarzyna Knaś, pielęgniarka dyplomowana, teolożka, obywatelka polska, obecnie zamieszkała w Fleet, Hampshire, Wielka Brytania
43. Lesley-Anne Knight, dyrektor naczelna, Elders Foundation, Hampshire, Wielka Brytania
44. Marta Kostulska, pracownik administracyjny, Warszawa, Polska
45. Sylwia Kostulska, ekonomistka-bankowiec, Warszawa, Polska
46. Julia Maria Koszewska, doktorantka, bibliotekarka sztuk pięknych, socjolożka, była wiceprezes Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK), Warszawa, Polska
47. Dr Dominika Kozłowska, redaktor naczelna miesięcznika „Znak”, Kraków, Polska
48. Katarzyna Kucharska-Hornung, historyk sztuki, Warszawa, Polska
49. Małgorzata Kurkowska, kierownik programu pomocy humanitarnej, Nicea, Francja
50. Teresa Lanza, Boliwia
51. Anna Lewczuk, asystentka osób niepełnosprawnych, Warszawa, Polska
52. Gerard Loughlin, profesor teologii, Durham University, Wielka Brytania
53. Heather McCrae, licencjat nauk ścisłych, magister, tłumaczka tekstów technicznych (niemiecki-angielski), Hamburg, Niemcy
54. Mary McDermott, emerytowana nauczycielka, Lanark, Szkocja, Wielka Brytania
55. Dr Patricia Madigan OP, Sydney, Australia
56. Sara Maitland, pisarka, Dumfries and Galloway, Szkocja, Wielka Brytania
57. Irena Mangone, Nottingham, Wielka Brytania
58. Katarzyna Martynuska, malarka ikon, muzyczka, Warszawa, Polska
59. Sandra Mazo, Kolumbia
60. Natalia Mileszyk, prawniczka, Warszawa, Polska
61. Margaret-Mary Morran, uniwersytecki doradca ds wyboru zawodu (emerytowana), Glasgow, Szkocja, Wielka Brytania
62. Jeanette Middendorp Paap, van der Horst, Holandia
63. Dr Susan O’Brien, historyk akademicki (emerytowana), Cambridge, Wielka Brytania
64. Marianna Oklejak, artystka, Warszawa, Polska
65. Anna Pawlikowska, redaktor, Kraków, Polska
66. Martin Pendergast STL, magister, pracownik duszpasterski, Londyn, Wielka Brytania
67. Barbara Piotrowska, artysta grafik, Warszawa, Polska
68. Prof. Jean Porter, Katedra Teologii Moralnej imienia Johna A. O’Briena, University of Notre Dame, Notre Dame, Indiana, USA
69. Edyta Przykaza, filolog polski, Tarnobrzeg, Polska
70. Zuzanna Radzik, teolożka, Polska
71. Prof. dr Maria José Fontelas Rosado Nunes, Studium Podyplomowe Nauk o Religii,Pontificia Universidade Católica de São Paulo, Brazylia
72. Susan A. Ross, profesor teologii, Loyola University, Chicago, Illinois, USA
73. Joanna Rózga, działaczka społeczna i wolontariuszka, Warszawa, Polska
74. Christine Schenk, magister nauk ścisłych, magister teologii, dyplomowana pielęgniarka położna, Cleveland, Ohio, USA
75. Joseph A. Selling, STD, emerytowany profesor etyki teologicznej, Belgia
76. Teresa Sergot, urodzona w Wielkiej Brytanii z polskich rodziców
77. Janet Soskice, profesor teologii filozoficznej, University of Cambridge, Wielka Brytania
78. Dr Kate Sotejeff-Wilson, tłumaczka, Jyväskylä, Finlandia
79. Katarzyna Sroczyńska, redaktor, Warszawa, Polska
80. Dr Jacqui Stewart, Wydział Teologii i Religii, University of Exeter, Wielka Brytania
81. Maja Szwedzińska, instruktor biznesu, trener, menadżerka, Warszawa, Polska
82. Prof. Margaret Susan Thompson, The Maxwell School of Citizenship & Public Affairs, Syracuse University, USA
83. Lesley Toner, inspektor opieki społecznej (emerytowana), Cupar, Szkocja, Wielka Brytania
84. Kamila Trajnerowicz, tłumaczka konferencyjna, Warszawa, Polska
85. Dr Anna Wallentin, nauczyciel akademicki, Berlin, Niemcy
86. Teresa Wasiak, ekonomista, Warszawa, Polska
87. Barbara Wilson, emerytka, Londyn, Wielka Brytania
88. Katarzyna Winsch-Supera, romanistka, Warszawa, Polska
89. Pat Black Woodbury, emerytka, Wielka Brytania
90. Maria Wójtowicz, historyk sztuki, Sewilla, Hiszpania