Według statystyk Uniwersytetu Georgetown w 2000 roku 65% wszystkich katolików żyło na globalnym Południu: w Ameryce Łacińskiej, Afryce lub Azji. Globalne tendencje pokazują, że ten odsetek będzie się dalej zwiększać. Tymczasem wśród członków Kolegium Kardynalskiego, którzy na co dzień doradzają papieżowi a w razie potrzeby decydują o wyborze nowej głowy Kościoła, przedstawiciele tych regionów stanowią jak dotąd zdecydowaną mniejszość. Podczas zeszłorocznego konklawe ponad dwie trzecie kardynałów pochodziło z katolickiego „starego świata”, czyli Europy i Ameryki Północnej, w których żyje mniej niż jedna trzecia światowej populacji katolików.
 
Franciszek, papież spoza Europy który w swym nauczaniu podejmuje często problemy tzw. Trzeciego Świata, ewidentnie postanowił zmienić ten stan rzeczy. Wśród szesnastu nowych purpuratów aż pięciu pochodzi z Ameryki Łacińskiej, po dwóch natomiast- z Afryki i Azji. Dziś chcemy przybliżyć naszym czytelnikom ich sylwetki. Podobnie jak tydzień temu, prezentujemy najwazniejsze fakty z życiorysów kardynałów, jak również charakterystyczne cytaty z ich wypowiedzi. Warto zaznaczyć, że wśród nominacji nie obyło się bez zaskoczeń. Oprócz arcybiskupów Rio de Janeiro, Buenos Aires, czy też Abidżanu, uznawanych za stolice „tradycyjnie kardynalskie”, czerwone birety otrzymają po raz pierwszy arcybiskupi Wagadugu (Burkina Faso) czy Cotabato (Filipiny). Arcybiskup Chibly Langlois będzie natomiast pierwszym w historii haitańczykiem w składzie Kolegium. Znamienne jest, iż wspólną cechą bardzo wielu nominatów jest wieloletnia praca duszpasterska, często wśród ubogich, skromny styl życia i udział w dialogu międzyreligijnym. Oto sylwetki kardynałów z Południa.
 
 

kard. Philippe Ouedraogo
 
ur. 1945 w Burkina Faso, święcenia kapłańskie – 1973, sakra biskupia – 1996
 
arcybiskup Wagadugu od 2009
 
Po studiach filozoficznych i teologicznych na Uniwersytecie w Wagadugu odbył czteroletnie studia w Rzymie, które ukończył z tytułem doktora prawa kanonicznego. Po powrocie do Burkina Faso (1983) pełnił szereg funkcji duszpasterskich (był m.in. proboszczem parafii katedralnej) oraz administracyjnych (sędzia sądu metropolitarnego, dyrektor Papieskich Dzieł Misyjnych). Od 1996 roku biskup Ouahigouya, diecezji, w której działał bł. brat Karol de Foucauld, założyciel Zgromadzenia Małych Braci Jezusa. Kard. Ouedraogo deklaruje wielkie przywiązanie do jego idei i formacji duchowej w charakterze bezwzględnej i pokornej służby bliźniemu.
 
Od 2009 jest arcybiskupem stołecznego Wagadugu. W swojej działalności i nauczaniu jest szczególnie wrażliwy na los najuboższych. Głośno przeciwstawia się działaniom władz, które dyskryminują najsłabszych. Podczas ubiegłorocznej pasterki mówił m.in. Lud, który kroczy w ciemnościach i który potrzebuje wybawiciela to też wszyscy szefowie, którzy wyzyskują swoich pracowników. To wszyscy ci, którzy uważają, że pogłębianie różnic i pęknięć jest rozwiązaniem dla naszych problemów. To ci, którzy nie mają żadnego szacunku dla władzy państwa oraz ci, którzy atakują dobro publiczne i uczestniczą w pauperyzacji naszych krajów. W wywiadzie udzielonym po ogłoszeniu niespodziewanej nominacji kardynalskiej mówił m.in. o współodpowiedzialności Europy za biedę i analfabetyzm w Afryce i o „katastrofalnych” skutkach sytuacji, w której duchowni przestają „żyć życiem ludu”. Jest znany ze swych działań na rzecz ekumenizmu (zwłaszcza dialogu z muzułmanami). Krytycznie wypowiada się o promocji homoseksualizmu.
 
 

kard. Jean-Pierre Kutwa
 
ur. 1945, Wybrzeże Kości Słoniowej, święcenia kapłańskie – 1971, sakra biskupia- 2001
 
arcybiskup Abidżanu od 2006
 
Został wychowany w wielodzietnej rodzinie. Już w wieku 12 lat wstąpił do “Małego Seminarium”. Kontynuował następnie naukę we właściwym seminarium w Abidżanie. Uzyskał tytuł doktora teologii biblijnej na Uniwersytecie Urbaniana w Rzymie. Jako arcybiskup stołecznego Abidżanu wielokrotnie brał udział w negocjacjach między stronami długotrwałego konfliktu politycznego, jaki miał miejsce na Wybrzeżu Kości Słoniowej po sfałszowanych wyborach prezydenckich z 2010 roku. Występował też niejednokrotnie przeciw przemocy wobec chrześcijan. Jako przewodniczący komisji biskupów afrykańskich znany jest z koncyliacyjnego podejścia do innych wyznań.
 
W noworocznym liście do duchownych swojej diecezji pisał m.in. Diakoni, księża i biskupi są powołani, by dawać świadectwo Chrystusa, zajmując odważne pozycje wobec korupcji władzy politycznej i ekonomicznej, nie szukając ani chwały, ani dóbr materialnych i używając tego, co Kościół posiada, aby służyć najuboższym. Uznał swoją nominację za apel papieża Franciszka o pokój i zgodę dla swojego podzielonego narodu.
 
 

kard. Andrew Yeom Soo – jung
 
ur. 1943 w Korei Południowej, święcenia kapłańskie – 1970, sakra biskupia – 2002
 
arcybiskup Seulu od 2012
 
Pochodzi z rodziny o bardzo katolickich tradycjach, jego prapradziadkiem był Peter Yeom Seok-tae, który w 1850 roku, w czasie początków chrześcijaństwa w Korei, został wraz z żoną stracony z powodu swojej wiary. Do seminarium wstąpił już w wieku piętnastu lat. Podczas studiów zdecydował, że chce wykorzystać swoją wiedzę teologiczną w służbie duszpasterskiej, dlatego też uzyskał tytuł magistra psychologii. Gdy został powołany na oficjalne stanowisko – sekretarza generalnego Kurii Diecezjalnej Seulu – przyjął je, ale poprosił, aby mógł jednocześnie kontynuować swoją pracę duszpasterską w parafii. Zachęca Kościół do zabierania głosu w mediach. Sam założył Peace Broadcasting Corporation, do której należy kanał telewizyjny i stacja radiowa, których celem jest obrona wartości takich jak pokój, pojednanie, niezbywalne prawa i godność człowieka.
 
Swoją nominację postanowił uczcić w 62. rocznicę wybuchu wojny koreańskiej modląc się szczególnie za pojednanie obu państw. Niejednokrotnie mówił również o głębokiej potrzebie dialogu między dwoma państwami koreańskimi, uspokojenia stanu napięcia, w którym znajduje się półwysep i usunięcia ryzyka nowego konfliktu. W wypowiedzi po nominacji kardynalskiej stwierdził m.in., że Ważniejsze miejsce w nauczaniu Kościoła powinny zająć kwestie pracy, miłości i solidarności tak, by mógł on lepiej zadbać o tych w potrzebie. Mam nadzieję, że uda nam się doprowadzić do kościoła, który troszczy się o ubogich i zepchniętych na margines.
 
 

kard. Orlando Beltran Quevedo
 
ur. 1939 na Filipinach, święcenia kapłańskie – 1964, sakra biskupia – 1980
 
arcybiskup Cotabato od 1998
 
Swój nowicjat spędził na misji w Teksasie, gdzie złożył pierwsze śluby w 1957 roku. Wrócił na Filipiny na studia filozoficzne, by powrócić potem znowu do Teksasu, gdzie przyjął święcenia kapłańskie w 1964 roku. Zanim został biskupem pracował w edukacji, był m. in. rektorem Uniwersytetu Notre Dame w Cotobato.
W latach 1999-2003 pełnił funkcję przewodniczącego Episkopatu Konferencji Filipin i był Sekretarzem Generalnym Konferencji Biskupów Azji. Był także członkiem Papieskiej Rady ds. Sprawiedliwości i Pokoju (1991-2001) i Radnym Generalnym Sekretariatu Synodu Biskupów (1994-2000) w Rzymie.
 
Na temat wyzwań dla Kościoła w Azji mówił m.in., że Kościół stara się być jednocześnie międzykulturowy, zakorzeniony w Azji, i w Azję wcielony. W tym samym czasie Kościół uważa za zadanie dialog między religiami, jak i realizowanie duszpasterskiego nakazu wspólnej wędrówki ludów azjatyckich do Boga. Wreszcie, na kontynencie masowego ubóstwa, Kościół ma prowadzić dialog z ubogimi, także jako Kościół ubogich może być pokornym sługą ludów Azji, wiarygodnie i efektywnie głosić Ewangelię Jezusa, Pana i Zbawiciela.
 
 

kard. Leopoldo José Brenes Solórzano
 
ur. 1949 w Nikaragui, święcenia kapłańskie – 1974, sakra biskupia – 1988
 
arcybiskup Managui od 2005
 
W 1988 został mianowany biskupem pomocniczym Managui, a trzy lata później – biskupem Matagalpy. 1 kwietnia 2005, w przeddzień swojej śmierci, papież Jan Paweł II podniósł go do godności arcybiskupa Managui. Brenes zastąpił na tym stanowisku Miguela Obando y Bravo, pierwszego w historii nikaraguańskiego kardynała, słynnego oponenta sandinistów i krytyka księży zasiadających w sandinistowskim rządzie. W 2007 roku, jako przewodniczący episkopatu Nikaragui, Brenes blisko współpracował z kardynałem Jorge Mario Bergoglio, ówczesnym metropolitą Buenos Aires, przy organizacji piątej konferencji biskupów latynoamerykańskich w Aparecida.
 
Kardynał nominat uchodzi za człowieka pokornego. Wraz z matką zajmuje proste mieszkanie w dzielnicy Altagracia. Angażuje się w pracę duszpasterską wśród ludzi ubogich, co tydzień zamieszcza też krótki komentarz do czytań liturgicznych na archidiecezjalnym kanale na YouTube. Jako członek episkopatu wielokrotnie krytykował autorytarną, jego zdaniem, politykę sandinistowskiego prezydenta Daniela Ortegi. W szczególności wsparł inicjatywę OcupaINSS określoną przez sandinistów mianem „prawicowej”, której członkowie wstawili się za osobami starszymi, domagającymi się wypłaty należnych im – jak się wydaje – emerytur.
 
W dniu ogłoszenia nominacji kardynalskiej zaskoczony Brenes odprawił mszę dziękczynną, na którą przyjechał swoją szesnastoletnią toyotą. Dziennikarzom powiedział, że swoją nominację traktuje nie jako zaszczyt, lecz jako wezwanie do służby. „Zamierzam wciąż być pasterzem, którego znacie” – zapowiedział swoim wiernym. Przypomniał również, że w tym roku – Międzynarodowym Roku Rodziny – zadaniem, które stoi przed nikaraguańskim Kościołem, jest wzmacnianie i wspieranie rodziny.
 
 

kard. Chibly Langlois
 
ur. 1958 na Haiti, święcenia kapłańskie – 1991, sakra biskupia- 2004
 
biskup Les Cayes od 2011
 
Jest pierwszym w historii kardynałem pochodzącym z Haiti, najuboższego kraju Ameryki, który w ciągu ostatnich 25 lat przeżył trzy zamachy stanu, wielkie trzęsienie ziemi i epidemię cholery. Księdzem został dopiero w wieku 31 lat. Od 2011 roku pełni funkcję biskupa Les Cayes (8. co do wielkości miasta na Haiti) oraz przewodniczącego Konferencji Biskupów Haiti.
Kościół na Haiti przez dekady był zaangażowany w politykę. Najpierw biskupi wspierali autorytarny reżim rodziny Duvalier, następnie rozkwitła teologia wyzwolenia, której radykalny przedstawiciel, były salezjanin Jean-Bertrand Aristide, trzykrotnie pełnił funkcję prezydenta kraju (dwukrotnie obalany w wyniku zamachu stanu). Kardynał Langlois jest uważany za twarz “młodego Kościoła”, który zamiast prowadzić działalność polityczną, woli codzienną ciężką pracę ze zwykłymi ludźmi.
 
Powszechnie doceniane jest zaangażowanie, z jakim nowy purpurat i Kościół haitański biorą udział w odbudowie kraju po tragedii 2010 roku. Kard. Langlois podjął również próbę mediacji między zwaśnionymi stronami politycznego konfliktu powołując Episkopalną Komisję Dialogu. Niejednokrotnie upominał polityków, aby w czasie dramatycznego kryzysu humanitarnego zajęli się raczej pracą dla ludzi niż dbaniem o partyjny interes. Podczas kazania wygłoszonego w trakcie mszy świętej dziękczynnej za wybór papieża Franciszka, odprawionej w kwietniu 2013 roku, mówił m.in. Franciszek to imię, które znaczy “ekologia”. Natura, która nas broni i otacza, woła o ratunek! Ona sama ma potrzebę bycia chronioną i bronioną! Jednak Franciszek to przede wszystkim przyjaciel biednych. Apostoł poszkodowanych. Przez wybór tego imienia-programu Ojciec Święty przywraca nadzieję dla Haiti, kraju ograbianego przez całą historię i poszkodowanego przez siły natury.
 
 

kard. Orani Joao Tempesta
 
ur. 1950 w Brazylii, w zakonie Cystersów od 1967 roku, święcenia kapłańskie – 1974, sakra biskupia – 1997
 
arcybiskup Rio de Janeiro od 2009
 
Jest jedynym zakonnikiem w gronie nowych kardynałów. Pełnił przez wiele lat funkcję przeora, a następnie opata cysterskiego klasztoru Sao Bento w Sao Paolo jednocześnie służąc jako ksiądz parafialny i profesor teologii, jest więc obeznany z wieloma rodzajami posługi kapłańskiej. Miał okazję poznać się bliżej z Papieżem Franciszkiem podczas Światowych Dni Młodzieży, które odbyły się w zeszłym roku w jego diecezji. Był chwalony za dobrą organizację tego gigantycznego wydarzenia. Zaprosił do udziału w nim także młodych biorących wówczas udział w protestach antyrządowych twierdząc, iż młodzież katolicka ma takie same nadzieje i marzenia, jak wy. Zaś podczas mszy otwierającej festiwal mówił, że Jezus Chrystus jest zawsze obecny. Zwłaszcza dla młodych ludzi, którzy szukają prawdy, sprawiedliwości i pokoju. Te wartości, na których brak cierpi dzisiejszy świat, mogą być znalezione tylko w Nim.” i zachęcił uczestników spotkania, by byli aktywnymi protagonistami współczesnego świata, gdyż uczestnictwo w tak fantastycznej wspólnocie jako bracia i siostry może wam pokazać, że lepszy świat jest możliwy!
 
 

kard.Ricardo Ezzati Andrello
 
ur. 1942 we Włoszech, w zakonie salezjanów od 1959, święcenia kapłańskie – 1970, sakra biskupia – 1996
 
arcybiskup Santiago i przewodniczący Konferencji Episkopatu Chile od 2010
 
W 2009 roku, na życzenie Benedykta XVI, Ezzati znalazł się w pięcioosobowej grupie biskupów odpowiedzialnych za kontrolę w zgromadzeniu Legion Chrystusa, którego założyciela, ojca Marciala Maciela, oskarżono o pedofilię. Choć oskarżenia te przez dziesięciolecia były przez Watykan lekceważone, kontrola potwierdziła je i spowodowała istotne zmiany w funkcjonowaniu zgromadzenia.
Ezzati odegrał również kluczową rolę w zakończeniu trwającego 82 dni strajku głodowego Mapuczów, skazanych na wieloletnie kary pozbawienia wolności za użycie przemocy w obronie ziem tradycyjnie użytkowanych przez plemię. Przedstawiciele Mapuczów wyrazili zadowolenie z nominacji Ezzatiego, uważanego w Chile za „przyjaciela Indian”, na metropolitę Santiago.
Mniej zadowoleni z nominacji kardynalskiej byli ludzie pokrzywdzeni przez ojca Fernando Karadimę. Afera pedofilska z prominentnym duchownym w roli głównej, która ujawniła istnienie w Santiago „równoległego Kościoła”, uważana jest za najgorszy skandal, jaki kiedykolwiek dotknął Kościół w Chile. Ofiary ojca Karadimy oskarżają jego przywódców o bierność i zaniechania. Ezzati twierdzi jednak, że działał sprawnie, postępując zgodnie z procedurami ustanowionymi przez Stolicę Apostolską.
 
W trakcie swojego ingresu w katedrze w Santiago Ezzati powiedział: Wierzymy, że Bóg mieszka w Santiago. Naszym obowiązkiem jest być wiarygodnymi świadkami Jego obecności w głoszeniu słowa, tworzeniu braterskiej wspólnoty, celebrowaniu Jego misterium i służeniu biednym i wydziedziczonym. Mówiąc o „naszym niespokojnym mieście”, arcybiskup wspomniał też o problemach, które dotykają Santiago: przemocy we wszystkich jej formach, złej jakości życia, nisko płatnym zatrudnieniu, dyskryminacji migrantów, pladze narkotyków i deficytach systemu penitencjarnego. Istnieją w Santiago peryferie środowiskowe i kulturowe, do służby w których jesteśmy powołani, kierując się Jezusową opcją na rzecz ubogich i zaproszeniem papieża Franciszka – mówił.
 
 

kard. Mario Aurelio Poli
 
ur. 1947 w Buenos Aires, święcenia kapłańskie – 1978, sakra biskupia – 2002
 
arcybiskup Buenos Aires od 2013
 
Uzyskał dyplom z filozofii, teologii, ale też pracy społecznej. Był bliskim współpracownikiem Bergoglio jeszcze w Argentynie, dlatego nie była zaskoczeniem nominacja Poli na arcybiskupa Buenos Aires w 2013, tak jak i teraz nikogo nie dziwi mianowanie go na kardynała. Poli, porównywany często z Papieżem Franciszkiem, tak jak i on poświęca wiele uwagi kwestiom biedy i wykluczenia społecznego. Sam korzysta z transportu publicznego i żyje skromnie. Uważany jest za kapłana bliskiego ludziom, dobrego proboszcza, nie zaś politycznego przywódcę. Poli pokazał swoje pojednawcze nastawienie kiedy potępiając akty wandalizmu w jednej z najstarszych parafii w Buenos Aires, poprosił jednocześnie publicznie o spotkanie z napastnikami, aby zrozumieć ich motywy.
Kontynuuje tradycje dialogu międzyreligijnego w Argentynie.
Nie zachowuje się jak osoba wysoko postawiona. Dużo słucha, niewiele mówi. powiedział o Polim Jose Maria Poirier, redaktor naczelny katolickiego magazynu „Criterio”, który przeprowadzał wywiad zarówno z Papieżem Franciszkiem, jak i jego następcą w Buenos Aires.
 
Sylwetki nowych kardynałów z Europy można znaleźć tu.
 
Opracowali: Ala Budzyńska, Wanda Kaczor, Misza Tomaszewski, Stanisław Zakroczymski (redakcja).